Frodo thình lình tỉnh dậy. Trong phòng vẫn còn tối om om. Merry đang đứng đấy với một tay cầm nến, còn tay kia thì đập cửa.
"Được rồi! Chuyện gì thế?" Frodo nói, ông vẫn còn run và hoảng. "Cái gì à!" Merry la lên. "Đến giờ thức dậy rồi. Đã bốn giờ rưỡi rồi và vẫn còn đầy sương. Đi nào! Sam đã chuẩn bị bữa sáng rồi. Thậm chí cả Pippin cũng đã dậy rồi kìa. Tôi đã thắng yên bọn ngựa, và mang về một con để chở hành lý. Đánh thức cái lão Béo lười nhác ấy dậy! Ít ra thì ông ta phải thức dậy và xem chúng ta khởi hành chứ."
Ngay sau sáu giờ thì cả năm hobbit đã sẵn sàng khởi hành. Ông Bolger Béo vẫn còn ngáp. Họ đứng lặng lẽ ngoài nhà. Merry đi trước dẫn theo một con ngựa lùn chở nặng trĩu đồ, và băng qua nhiều cánh đồng. Lá cây lấp lánh, và nước nhỏ giọt tí tách; cỏ xám đi vì sương lạnh. Mọi vật đều lặng lẽ, và những tiếng động đằng xa có vẻ như gần và rõ ràng: chim chóc ríu rít trong một yard quah đó, có ai đó đang đóng cánh cửa của một ngôi nhà phía xa.
Họ thấy bọn ngựa lùn trong nhà kho; bọn thú khoẻ mạnh này rất được các hobbit ưa thích, chúng không nhanh nhưng rất thích hợp để làm việc dài ngày. Họ lên ngựa, và nhanh chóng phóng vào màn sương, có vẻ như đang mở ra một cách bất đắc dĩ trước mặt họ và đóng lại một cách ghê gớm sau lưng họ. Sau khi phóng ngựa đi khoảng một giờ, chậm chạp và không nói chuyện gì, họ thấy Hàng rào chợt hiện ra lờ mờ phía trước. Họ cao và trộn lẫn với những lưới bạc. "Làm sao mà các anh qua được nó?" Fredegar nói. "Theo tôi!" Merry nói, "rồi anh sẽ thấy." Ông rẽ trái dọc theo Hàng rào, và họ nhanh chóng đến một điểm và nó rẽ vào trong, chạy dọc theo bờ một cái hố rỗng. Một đường cắt được tạo ra, cách Hàng rào một quãng và chạy dọc thoai thoải xuống nền đất. Bên nó là những bức tường bằng gạch được dựng lên rất vững chắc, rồi thình lình chúng uốn xuống và tạo thành một đường ống chìm sâu dưới Hàng rào và dẫn ra một lỗ trống ở đầu kia.
Đến đây thì ông Bolger Béo dừng lại. "Tạm biệt, Frodo!" ông nói. "Tôi ước gì anh không đi vào Rừng. Tôi chỉ hy vọng là anh sẽ không cần phải được giải cứu trước khi ngày trôi qua. Chúc anh may mắn - hôm nay và mãi mãi!"
"Nếu như không có gì tệ hại hơn Khu Rừng Già, thì tôi sẽ may mắn thôi," Frodo nói. "Nói với ông Gandalf mau chóng đi dọc theo Đường Đông: chúng tôi sẽ nhanh chóng đến chỗ đấy và đi nhanh hết sức mình." "Tạm biệt!" họ kêu lên, và phóng ngựa xuống đường dốc và biến mất khỏi tầm nhìn của Fredegar trong đường ống.
Lúc này khá tối và ẩm thấp. Ở đầu phía xa là một cánh cửa đóng với những thanh chắn thép. Merry đi xuống và mở khoá cánh cửa, rồi tất cả họ băng qua thì ông lại đẩy nó lại. Nó đóng sập lại kêu một tiếng vang, và tiếng khoá vang lên lách cách. Tiếng động vang lên thật ghê rợn.
"Thế đấy!" Merry nói. "Các anh đã rời khỏi Quận, và đã ra bên ngoài , và đang ở bên lề của Khu Rừng Già.
"Những câu chuyện về nó đúng chứ?" Pippin hỏi.
"Tôi không biết là cậu đang nói đến những câu chuyện gì," Merry nói. "Nếu cậu muốn nói đến những câu chuyện về những ông ba bị cũ rích mà các nhũ mẫu của ông Béo đã kể với ông ta, về bọn yêu tinh và sói và những thứ đại loại như thế, thì tôi nói là chúng sai bét. Dù bất kỳ giá nào tôi cũng chả tin vào chúng. Nhưng Khu Rừng rất là lạ. Mọi thứ trong nó đều có vẻ rất sống động, mọi thứ có vẻ thức tỉnh hơn, khi chúng ta nói đến, những thứ ở trong Quận. Và cậy cối không thích người lạ đâu. Chúng quan sát cậu. Chúng chỉ đơn giản là quan sát cậu khi vẫn còn ánh sáng ban ngày, và không làm gì nhiều. Thỉnh thoảng thì những cây không thân thiện nhất có thể thả xuống một cái cậy, hoặc nhấc một cái rễ lên, hoặc tóm lấy cậy với một sợi dây leo dài. Nhưng vào ban đêm thì phải thật cảnh giác, hoặc là tôi được dặn thế. Tôi chỉ mới ở đây một hoặc hai lần sau khi trời tối, và chỉ đến gần hàng rào thôi. Tôi nghĩ là tất cả cây cối đang thì thầm với nhau, truyền báo tin tức cho nhau và bàn bạc với nhau bằng một thứ ngôn ngữ không thể hiểu được; và những cái cành của chúng có thể đu đưa lúc lắc mà không cần có chút gió nào. Họ nói rằng cây cối đang thực sự chuyện động, chúng có thể bao quanh những người lạ và quây họ lại. Thật sự trước đây khá lâu chúng đã tấn công Hàng Rào: chúng đến và tự trồng ngay bên nó, rồi trườn quá nó. Những các hobbit đã đến và hạ hàng trăm cây xuống, rồi họ tạo nên một trận lửa khủng khiếp trong Rừng, đốt sạch mọi thứ ở vùng dài phía đông của Hàng Rào. Sau đó thì cây cối không tấn công nữa, nhưng chúng vẫn tỏ ra rất không thân thiện. Vẫn còn một khoảng rộng không xa bên trong đó, nơi trận lửa đã được tạo nên.
"Chỉ có cây cối là nguy hiểm thôi à?" Pippin hỏi.
"Có những con vật kỳ lạ khác nhau sống trong Rừng, và ở bên phía xa kia" Merry nói, "hay ít nhất là tôi đã được nghe thấy thế; nhưng tôi chưa bao giờ trông thấy con nào trong số chúng. Nhưng có cái gì đó đã tạo ra những con đường. Bất kỳ khi nào khi có ai đi vào trong đó thì họ đều thấy những lối đi mở; nhưng những lối đi này luân chuyển và thay đổi khắp mọi lúc theo một cách rất kỳ dị. Chúng ở không xa đường ống này, hoặc đã từng ở đó một thời gian dài là nơi bắt đầu của một con đường rộng dẫn đến Trảng Lửa, nó nằm trên đường của chúng ta, khoảng ở phía đông hơi chếch lên hướng bắc. Đó là con đường tôi sẽ cố tìm.
Lúc này thì các hobbit rời khỏi cổng đường hầm và phóng ngựa băng qua một lỗ trống rộng. Ở phía xa là một con đường lờ mờ dẫn lên cửa Rừng, cách đó khoảng một trăm yard và nằm phía sau Hàng Rào; nhưng nó biến mất ngay khi nó mang họ đến dưới những hàng cây. Khi nhìn lại phía sau họ thể thấy nhìn thấy Hàng Rào nằm thành một hàng đen qua những thân cây đang mọc dày quanh họ. Nhìn về phía trước họ chỉ có thể thấy những thân cây đủ kích cỡ và hình dạng: thẳng hoặc cong, quấn vào nhau, trưon ra, dày và mảnh, trơn nhẵn hoặc xương xẩu hoặc đầy cành lá; và tất cả các thân cây màu lục hoặc xám đầy rêu nhày nhụa mọc lộn xộn.
Merry là người duy nhất có đầy phấn khởi. "Tốt hơn là cậu nên đi tới và tìm con đường ấy," Frodo nói với bạn. "Đừng để cho bọn tôi bị lạc, hoặc quên mất con đường Hàng Rào!"
Họ đi theo một con đường dọc giữa thân cây, và những con ngựa lùn của họ nặng nề bước theo, cẩn thận tránh nhiều gốc cây bên xoắn vào nhau. Không có những cây tầm thấp. Nền đất được nâng lên rõ rệt, và khi họ đi đến thì có vẻ như cây cối trở nên cao hơn, tối hơn và dày hơn. Không có âm thanh, ngoại trừ thỉnh thoảng lại có những giọt nước rơi xuống từ những chiếc lá tĩnh lặng. Trong một thoáng không có tiếng thì thầm hay di chuyển nào giữa những cành cây; nhưng tất cả họ đều có một cảm giác bất an rằng họ đang bị theo dõi mà không hề biết, chìm sâu trong sự khó chịu và thậm chí là thù hằn. Cảm giác này càng lúc càng rõ rệt, cho đến khi họ thấy mình đang nhìn lên ra nhanh, hoặc ngoáy nhìn liếc về sau, như thể họ đang chờ đợi một cái gì đó thình lình bùng lên.
Chẳng hề có dấu hiệu nào của một con đường, và cây cối có vẻ như thường xuyên ngáng đường họ. Pippin thình lình cảm thấy rằng ông không thể chịu đựng lâu hơn nữa, và ông la lên mà không hề cảnh báo gì trước. "Oi! Oi!" ông la lên. "Tôi sẽ không làm gì cả. Xin hãy để cho tôi qua đi mà!"
Những người khác dừng lại đột ngột; nhưng tiếng kêu bị nghẹn lại như thể nó bị chặn một tấm màn dày. Hoàn toàn không có tiếng vang hay tiếng trả lời qua rừng cây có vẻ như đang dày hơn và đề phòng hơn cả trước đây.
"Nếu tôi là cậu thì tôi không có gào lên như thế đâu," Merry nói. "Nó có hại nhiều hơn là có lợi."
Frodo bắt đầu lo rằng không thể tìm thấy một con đường xuyên qua, và ông liệu có đúng không khi dẫn mọi người vào khu rừng kinh tởm này. Merry nhìn từ bên này sang bên kia, và có vẻ đã không còn chắc chắn phải đi đường nào. Pippin thấy điều này. "Anh không cần quá lâu để làm chúng ta bị lạc," ông nói. Nhưng vào lúc này ấy Merry kêu lên một tiếng nhẹ nhõm và chỉ về phía trước.
"Vâng, vâng!" ông nói. "Đám cây này đã di chuyển. Trảng Lửa đang nằm phía trước chúng ta kìa (hoặc là tôi hy vọng thế), nhưng con đường có vẻ như đã di chuyển đi chỗ khác!"
Ánh sáng trở nên rõ hơn khi họ đi tới trước, Thình lình họ đi ra khỏi rừng cây và thấy mình đang ở một vòng rộng lớn. Bầu trời ở phía trên họ, xanh thẳm và trong vắt khiến cho họ ngạc nhiênm bởi vì khi ở dưới cái trần của Khu Rừng họ không thể thấy được là trời đã sáng và sương đã tan. Tuy nhiên mặt trời không đủ cao để chiếu xuống khoảng trống, cho dù ánh sáng của nó vẫn rọi qua các đỉnh cây. Tất cả lá trở nên dày hơn xanh hơn quanh rìa trảng đất, bọc nó lại một bức tường dày chắc. Không có cây mọc ở đó, mà chỉ có cỏ dày và nhiều cây cao: những cây độc cần thon dài và héo tàn, những cây mùi tây rừng, cỏ dại mọc thành những mảng lớn, cây tầm ma và cây kế mọc um tùm. Thật là một nơi đáng yêu: có vẻ như nó là một khu vườn hấp dẫn và vui vẻ hơn khu Rừng khép kín.
Các hobbit cảm thấy vững dạ hơn, và nhìn đầy hy vọng lên ánh sáng đang toả rộng trên bầu trời. Rừng cây bị đứt đoạn ở phía xa của trảng đất , và đằng sau nó là một con đường trống trải. Họ có thể nhìn thấy nó chạy vào trong rựng, mở rộng trong những vùng đất và mở lên trên, cho dù thỉnh thoảng cây cối lại chen vào và phủ bóng lên nó với những thân cây tối tăm. Họ phóng ngựa lên con đường này. Họ vẫn đi lên một cách nhẹ nhàng, nhưng bây giờ họ đã đi nhanh hơn nhiều, và với tâm trạng tốt hơn; vì có vẻ như là Khu Rừng đã bớt gay gắt hơn, và cuối cùng họ đã có thể đi mà không bị cản trở gì.
Nhưng sau một lúc thì không khí bắt đầu nóng bức và ngột ngạt. Cây cối mọc gần lại ở phía bên kia, và họ không thể nhìn thấy được ở xa phía trước. Bây giờ họ cảm thấy rõ rệt ý muốn của rừng cây đè nặng lên họ. Tiếng ngựa lùn của họ vỗ móng thật im lặng, dận bước trên những lớp lá chết và thỉnh thoảng lại vấp vào những cái rễ ẩn bên dưới, có vẻ như đang nện thình thịch trong tai họ. Frodo hát một bài hát để khuyến khích họ, nhưng giọng của ông chìm thành một tiếng thì thầm.
Nào, những lữ khách trên miền đất tối tăm
Đừng sợ hãi, cho dù họ phải đứng trong bóng đêm lặng câm
Rồi thì rừng cây này cũng đến lúc tận cùng
Và mặt trời rẽ rọi khắp muôn trùng
Mặt trời lặn, rồi mặt trời lại mọc,
Ngày sẽ hết rồi ngày sẽ trở lại
Từ đông sang tây, rồi khu rừng sẽ phải thất bạI
Thất bại - thậm chí khi ông nói đến từ này thì giọng ông chìm luôn vào câm lặng. Không khí có vẻ như rất nặng nề và tạo nên những tiếng rền rĩ. Chỉ ngay phía sau họ, một cành cây lớn rơi xuống mặt đường từ một thân cây già nhô ra tạo thành một tiếng răng rắc lớn. Cây cối có vẻ như đang dừng lại trước mặt họ.
"Chúng hoàn toàn không thích về việc tận cùng và thất bại," Merry nói. "Tôi không nên hát bất kỳ lời gì vào lúc này. Hãy đợi cho đến khi chúng ta ra đến lề rừng, và rồi chúng ta sẽ quay lại và cất cao đoạn điệp khúc với chúng!"
Ông nói có vẻ đầy phấn khởi, và nếu như ông đang cảm thấy vô cùng lo âu, thì ông cũng không hề để lộ nó ra. Những người khác không trả lời. Họ đang mất tinh thần. Một sức nặng đang đè nặng lên tim Frodo, và lúc này thì với mỗi bước chân tiến về phía trước ông thì ông lại hối tiếc vì đã thách thức sự đe doạ của rừng cây. Thật sự ra thì ông đang nghĩ đến việc dừng lại và đề nghị quay lui (nếu như vẫn còn có thể), thì mọi sự lại đến một bước ngoặt mới. Con đường không còn dẫn lên cao nữa, và bắt đầu trở nên gần như bằng phẳng. Những cái cây tối đen dạt ra, và họ có thể thấy ở phía trước con đường đang gần như tiến thẳng. Trước mặt họ, nhưng ở khá xa, là đỉnh một ngọn đồi xanh, không cây cối, và vươn lên giống như một cái đầu trọc giữa khu rừng vây chuhng quanh. Con đường có vẻ như đang dẫn thẳng đến nó.
Bây giờ thì họ vội vã tiến tới, đầy vui mừng với ý nghĩ leo lên khỏi trần của Khu Rừng một lúc. Con đường chìm xuống, và rôi lại bắt đầu leo lên, cuối cùng dẫn họ đến chân của bờ dốc đứng. Rồi nó rời khỏi rừng cây và biến vào lớp cỏ. Cây mọc quanh ngọn đồi như một lớp tóc dày tận cùng đột ngột trong một vòng đầu nhẵn nhụi.
Các hobbit giục ngựa lên, gió thổi phần phật quanh họ cho đến khi họ lên đến được đỉnh. Họ đứng đấy và nhìn chằm chằm chung quanh. Không khí đang sáng lên với ánh mặt trời, nhưng mù mịt; và họ không thể thấy được phía xa. Gần sát bên họ thì sương mù đã gần như tan hết; cho dù nó vẫn nằm lại đây đó trong những lỗ trên những thân cây, và hướng xuống phía nam của họ, vượt ra khỏi một nếp sâu cắt ngang qua Khu Rừng, sương vẫn dâng lên như hơi nước hay một làn khói trắng.
"Đấy," Merry nói, đưa tay chỉ, "đó là ranh giới của Liễu Rũ. Nó dẫn xuống Cao Nguyên và chạy về hướng tây nam băng qua giữa Khu Rừng nhập vào Rượu Mạnh ở dưới Haysend. Chúng ta sẽ không đi theo đường này! Thung lũng Liễu Rũ được truyền tụng là vùng đất kỳ dị nhất của cả khu rừng này - là nơi trung tâm từ đó những điều kỳ lạ xảy ra."
Những người khác nhìn theo hướng mà Merry, nhưng họ chỉ có thể qua màn sương vùng thung lũng ẩm ướt cắt sâu; và đằng sau nó phân nửa phía nam của Khu Rừng mờ khuất khỏi tầm nhìn.
Mặt trời trên đỉnh đồi bây giờ đã khá nóng. Lúc này hẳn đã khoảng mười một giờ; nhưng màn sương mùa thu vẫn ngăn không cho họ thấy được nhiều từ các hướng khác. Ở phía tây họ không thể thấy được cái hàng Hàng Rào hoặc thung lũng Rượu Mạnh sau nó. Ở phía bắc, nơi họ nhìn hy vọng nhất, họ có không thể thấy gì có thể là Đường Đông vĩ đại, là nơi họ đang muốn đến. Họ đang ở trên một hòn đảo ở giữa một biển cây cối, và đường chân trời hoàn toàn bị che khuất.
Ở phía đông nam thì đất đổ xuống rất dốc, như thể những đường dốc của ngọn đồi vẫn đang tiếp tục dẫn xuống dưới hàng cây, giống như những bờ hồ đảo đang thật sự là những sườn của một ngọn núi đang nhô ra khỏi nước sâu. Họ ngồi trên lề xanh và nhìn qua rừng cây phía dưới, trong khi ăn bữa trưa của mình. Khi mặt trời lên và đã quá ngọ thì họ nhìn thật xa về phía cái đường xanh của Cao Nguyên nằm ở phía đong đằng sau Khu Rừng Già ở phía bên kia. Họ trở nên rất phấn khởi, vì bây giờ họ có thể nhìn thấy mọi thứ ở phía sau đường cây, như thể họ đã không đi theo hướng này, nếu như họ có thể làm được: vùng Cao nguyên Gò đất có tiếng xấu như chính bản thân Khu Rừng.
Cuối cùng họ tập trung tinh thần để lại đi tiếp. Con đường đang mang họ lên đồi lại xuất hiện ở phía bắc; nhưng họ không đi theo không lâu thì nhận ra rằng nó đang rẽ hẳn về phía phải. Nó sớm bắt đầu đổ xuống rất nhanh và họ đoán rằng nó hẳn phải thật sự hướng về phía thung lũng Liễu Rũ:họ hoàn toàn không muốn đi về hướng này chút nào. Sau khi thảo luận một lúc họ quyết định rời khỏi cái hướng mê muội này và đi thẳng về hướng bắc; vì dù họ không thể thấy được từ phía đỉnh đồi, Con Đường hẳn phải nằm trên hướng này, và nó không còn cách xa nữa. Và về hướng bắc, cũng là nằm bên trái con đường, vùng đất có vẻ như khô ráo và rộng mở hơn, nó dẫn lên bờ dốc nơi cây cối mảnh hơn, thông và linh sam thay thế cho sồi, tần bì và những loài cây lạ không tên khác trong khu rừng rậm.
Đầu tiên thì sự lựa chọn của họ có vẻ đúng đắn: họ đi khá nhanh, cho dù mỗi khi họ có được ánh mặt trời trên trảng đất rộng mở thì họ có vẻ như đang xoay chiều về hướng đông một cách rất kỳ lạ. Nhưng sau một lúc thì cây cối lại bắt đầu mọc san sát trở lại, ngay tại nơi mà có vẻ như họ thấy từ đằng xa là cây mọc khá thưa và không quấn vào nhau. Rồi nếp gấp sâu được phát hiện trên nền đất một cách bất ngờ, giống như vết lún của một bánh xe khổng lồ hoặc những đường hào rộng và những con đường chìm lấp bị bỏ hoang từ lâu mọc đầy bụi gai. Chúng thường nằm ngang đường đi của họ, và chỉ có thể băng qua bằng cách bò xuống và leo ra trở lại, điều này gây nhiều khó khăn phiền toái với những con ngựa lùn của họ. Mỗi lần họ leo xuống thì họ lại thấy những lỗ trống lấp đầy những bụi gai và những bụi cây thấp mọc dày, có vẻ như không chịu nhường đường phía bên trái mà chỉ tránh ra khi họ đi về phía phải; và họ phải đi một khoảng xa dọc theo đáy trước khi họ có thể tìm thấy một con đường dẫn lên bờ xa. Mỗi lần họ leo ra, cây cối lại có vẻ như dày và tối hơn; nhưng luôn luôn tụ về bên trái và rất khó tìm được đường đi lên, họ buộc phải rẽ phải và đi xuống.
Sau một hoặc hai giờ thì họ hoàn toàn mất hết mọi cảm giác về phương hướng, cho dù họ biết rõ rằng ho đã dừng lại khá lâu và toàn đi về hướng bắc. Họ đang bị dẫn hướng và chỉ đơn giản đi theo con đường dành sẵn cho họ - hướng đông và hướng nam, dẫn vào trái tim của Rừng và không ra khỏi nó.
Buổi chiều thì lại càng mệt mỏi khi họ cứ lê bước và vấp vào một nếp gấp rộng và sâu hơn bất kỳ cái nào họ đã gặp. Nó sâu và nhô cao lên khiến cho không thể leo ra mà không bỏ lại bọn ngựa lùn và hành lý của họ lại phái sau, dù theo hướng tới hay hướng lùi. Tất cả những gì mà họ có thể làm là đi theo nếp gấp - đi xuống. Mặt đất mềm, và mọi nơi đều lầy lội; mùa xuân đã đến trên bờ đất, và họ nhanh chóng thấy mình đang đi theo một con suối đang chảy rì rào qua một lòng đất đầy cỏ dài. Rồi mặt đất bắt đầu đổ xuống rất nhanh, con suối chảy nhanh hơn và ồn ào hơn, nó dốc băng băng xuống dưới đồi. Họ đang ở dưới một máng dốc to uốn thành vòm bởi cây cối phía trên.
Sau khi khập khà khập khiểng đi dọc con suối một lúc, họ chợt tiến vào một vùng tối lờ mờ một cách khá đột ngột. Như thể là họ đang nhìn thấy ánh mặt trời một cánh cổng trước mặt mình. Tiến vào chỗ hở họ thấy là họ đang đi xuống qua một khe nứa trên một bờ cao, gần như là một vách đá. Dưới chân mình họ thấy một đám cỏ sậy; và họ có thể thấy bờ xa bên kia gần như dốc thẳng. Ánh mặt trời vàng của buổi trưa trễ đang sưởi ấm và toả một không khí đờ đãn xuống vùng đất ẩn bên dưới. Một con sông với nước màu nâu đang chảy giữa nó, dọc theo bờ là những cây liễu cổ dại, uốn vòm bởi những cây liễu, bị chặn lại bởi những cây liễu đổ, và điểm lốm đốm vàng bởi hàng ngàn chiếc lá liễu tàn úa. Không khí dày đặc một màu vàng từ các cành cây; từ đó một luồng gió ấm và nhẹ nhàng được thổi xuống thung lũng, đám sậy xào xạc, và những thân cây liễu kêu răng rắc.
"À, bây giờ thì ít nhất tôi cũng nhận ra được chúng ta đang ở đâu!" Merry nói. "Chúng ta gần như đã đi với một hướng hoàn toàn ngược với hướng mà chúng ta định đi . Đây chính là Dòng Sông Liễu Rũ! Tôi sẽ đi và thám hiểm tiếp."
Ông băng ra dưới ánh mặt trời và biến vào vùng cỏ dài. Sau một lúc ông xuất hiện trở lại, và thông báo rằng có một khoảng đất cứng nằm giữa chân vách đá và dòng sông, ở một số nơi có những mảng cỏ mọc dày xuống bờ nước. "Còn nữa," ông nói, "có vẻ như có dấu chân đi dọc theo hướng này của dòng sông. Nếu chúng ta rẽ trái và đi theo nó, chúng ta cuối cùng sẽ đi về hướng đông của Khu Rừng ."
"Tôi dám nói!" Pippin nói. "Tức là, nếu như con đường dẫn đi xa thế, và không đơn giản dẫn chúng ta đến một đám lầy rồi để chúng ta lại đó. Ai đã tạo ra con đường này, các anh nghĩ ra không, và vì sao chứ? Tôi tin chắc là nó không được làm ra vì lợi ích của chúng ta. Tôi đang rất nghi ngờ về Khu Rừng này và mọi thứ trong nó, và tôi bắt đầu tin vào tất cả các câu chuyện về nó. Và các anh có ý kiến gì về việc chúng ta nên đi xa về hướng đông bao xa nữa không?"
"Không," Merry nói, "tôi không biết. Tôi không biết ít nhất là chúng ta đang đi xuống khu Liễu Rủ được bao xa, hoặc là ai có thể đến đây đủ thường xuyên để tạo ra một con đường dọc theo nó. Nhưng tôi không thể thấy hay nghĩ ra một con đường khác để ra khỏi đây."
Chẳng còn gì khác hơn, họ nối đuôi nhau đi, và Merry dẫn họ vào con đường mà ông đã phát hiện ra. Cỏ sậy mọc khắp nơi nơi, rất xum xuê và cao, cách khá xa trên đầu họ; nhưng nhờ vậy con đường lại dễ đi, khi nó uốn lượn ngoằn ngoèo, dẫn xuống vùng đất phía nam giữa đám đầm lầy và ao tù. Thỉnh thoảng nó lại vượt qua những ngọn đồi khác, chạy dọc xuống những đường rãng dẫn vào Liễu Rũ và băng ra khỏi những khu rừng trên những vùng đất cao, và từ tại điểm đấy có những thân cậy hoặc một đám bụi cây dày cẩn thận nằm chắn ngang.
Các hobbit bắt đầu cảm thấy rất nóng. Có một đám ruồi các loại đang vo ve bên tai họ, và mặt trời buổi trưa đang đốt nóng lưng họ. Cuối cùng họ thình lình đâm vào một trảng đất mỏng; những cành cây lớn màu xám vươn ra chặn ngang đường. Cứ mỗi bước tiến đến thì sự miễn cưỡng càng dân cao. Sự im lìm ngái ngủ có vẻ như đã vươn ra khắp khoảng đất và dâng lên chân họ, và nhẹ nhàng rơi ra vùng không khí phía trên đầu và mắt họ.
Frodo cảm thấy cằm của mình chúc xuống và đầu ông gật gù. Ngay trước mặt ông, Pippin đang quỵ thẳng xuống trên gối. Frodo ngừng lại. "Không được," ông nghe Merry nói, "Không thể đi thêm bước nào mà không nghĩ. Phải nghĩ thôi. Dưới mấy cây liễu khá mát. Lại ít ruồi nữa!"
Frodo không thích điều này. "Đi nào!" ông la lên. "Chúng ta không thể nào nghỉ trưa ở đây được. Chúng ta phải thoát ra khỏi Rừng đã," Nhưng những người khác không còn quan tâm gì nữa. Bên cạnh họ, Sam đứng ngáp lấy ngáp để và nhắm mắt một cách ngu muội. Thình lình Frodo cảm thấy giấc ngủ đang đổ ập xuống ông. Đầu ông quay cuồng. Bây giờ thì có vẻ như trong không trung không còn âm thanh nào nữa. Bọn ruồi không còn vo ve. Chỉ có một tiếng động nhẹ nhè vẳng lên, một tiếng dao động nhè nhẹ như một nửa tiếng thì thầm, có vẻ như đang vẳng lên trong đám cành cây trên cao. Ông ngước đôi mắt nặng nề và thấy một cây liễu lớn đang vươn ra từ phía trên, già cả và cổ kính. Nó có vẻ uy nghi, những cành cây của nó vươn lên trên như những cánh tay với những ngón tay dài đang vươn ra, thân của nó uốn éo vặn vẹo ngoác ra từ những khe nứt lớn khẽ cọt kẹt khi thân cây chuển động. Lá của nó xào xạc trên bầu trời sáng rực làm ông loá mắt, và ông lảo đảo, nằm ngã vật xuống cỏ.
Merry và Pippin trườn tới và nằm dựa lưng vào thân cây liễu. Đằng sau họ những vết nứt mở rộng để đón họ khi thân cây đu đưa lúc lắc. Họ nhìn lên những chiếc lá vàng và xám, đang di chuyển nhẹ nhẹ và cất tiếng hát trong ánh sáng. Họ nhắm mắt lại, và rồi có vẻ như họ gần như có thể nghe được thành lời, những lời nói dịu dàng, nói điều gì đó về nước và giấc ngủ. Họ tự đầu hàng trước ma thuật và đổ xuống ngủ vùi ở gốc của một cây liễu xám.
Frodo nằm cố chiến đấu một lúc với giấc ngủ đang đổ ập xuống ông; rồi với một nỗ lực ông lại kháng cự lại cảm giác của mình. Ông cảm thấy một sự thèm khát nước lạnh mê hồn. "Đợi ta, Sam" ông lầm bầm. "Phải rửa chân một phút.
Nửa mơ nửa tỉnh ông lơ mơ bước về phía trước đến một con sông bên cạnh cây, nơi một những cái rễ khổng lồ đang vươn ra phía suối, giống như một đàn cá lia xương xẩu đang vươn xuống uống nước. Ông đứng dạng chân trên một trong những cái rễ ấy, và khoả đôi chân nóng nực xuống dòng nước nâu mát lạnh; và ông cũng thình lình dựa lưng vào thân cây mà ngủ thiếp đi.
Sam ngồi xuống và gãi đầu, và ngáp như một con quạ. Anh lo lắng. Buổi chiều đã khá trễ, và anh nghĩ rằng việc thình lình ngủ đi như vậy không tự nhiên chút nào. "Có cái gì đó đằng sau mặt trời và không khí nóng," anh lầm bầm với chính mình. "Tôi không thích cái cây lớn này. Tôi không tin nó. Hãy nghe nó đang hát về giấc ngủ kìa! Điều này không hay ho tí nào!"
Anh đứng lên, và lảo đảo nhìn lại xem điều gì đã xảy ra với bày ngựa lùn. Ông thấy hai con đã đi theo lối đi; và anh chỉ vừa kịp để tóm lấy chúng và lôi chúng lại với những con khác, ngay lúc đó anh nghe thấy hai tiếng động khác; một lớn, và tiếng kia nhẹ nhưng rất rõ ràng. Một tiếng giống như một vật gì đó nặng nề vừa đổ ầm xuống nước; còn tiếng kia là một tiếng lách cách của một cái khoá khi một cái cửa vừa đóng lại rất nhanh.
Anh vội vã quay lại bờ sông. Frodo đang nằm trong nước bên bờ sông, và một gốc cây lớn có vẻ như đang trùm lên ông và kéo ông xuống, nhưng ông không kháng cự. Sam túm lấy cái áo vet tông của ông, và kéo ông lên từ dưới gốc cây, anh vất vả kéo ông lên bờ. Ông tỉnh dậy ngay, ho và thổi phì phì.
"Anh biết không, Sam," cuối cùng ông nói, "Cái cây súc sinh này ném tôi xuống! Tôi cảm thấy thế. Cái rễ lớn đó quấn quanh tôi và lật tôi xuống!"
"Tôi tin rằng ngài đang nằm mơ, thưa ngài Frodo," Sam nói. "Ngài không nên ngồi ở một nơi như thế này, nếu như ngài cảm thấy buồn ngủ."
"Thế còn những người khác thì sao?" Frodo hỏi. "Tôi không biết họ mơ thấy những giấc mơ gì,"
Họ quay quanh những người khác đang nằm bên cây, và rồi Sam hiểu cái tiếng lách cách mà anh nghe thấy là gì. Pippin đã biến mất. Kẽ nứt mà ông nằm dựa vào đã đóng lại, không còn thấy được dù vết nứt nhỏ. Merry đang mắc vậy: một kẽ nứt khác đang đóng lại quanh hông ông; chân ông nằm nhô ra, nhưng phần còn lại của ông nằm kẹt trong một lỗ đen, cạnh của nó kẹp quanh ông như một cái càng cua.
Đầu tiên Frodo và Sam đấm vào cái thân cây mà Pippin vừa nằm. Rồi họ điên cuồng kéo mạnh quanh hàm của kẽ nứt đang giữ ông Merry tội nghiệp. Điều này hoàn toàn vô dụng.
"Chuyện ngu xuẩn gì đang xảy ra thế này?" Frodo hoang dại la lên. "Vì sao mà chúng ta lại đến cái Khu Rừng khủng khiếp này chứ? Ước gì chúng ta trở lại Crickhollow vào lúc này!" Ông đá vào cái cây với tất cả sức lực, không chú ý gì đến chân của mình. Một đợt run có thể cảm thấy được chạy lan khắp thân cây và truyền lên các cành cây; những cái lá xào xạc và thì thào, nhưng bây giờ thì với một tiếng động giống một tiếng cười mờ ảo từng đằng xa. " Tôi cho rằng hình như chúng ta không đem theo một cây rìu nào trong hành lý của mình, thưa ngài Frodo?" Sam hỏi.
"Tôi có mang theo một cây rìu nhỏ để đốn củi," Frodo nói. "Nó không có tác dụng lắm."
"Đợi một phút!" Sam la lên, anh loé lên một ý kiến từ cái ý về củi này. "Chúng ta có thể dùng lửa để làm cái gì đó!"
"Chúng ta có thể," Frodo nghi ngờ nói. "Chúng ta có thể quay sống Pippin trong đó."
"Chúng ta có thể thử làm đau cái cây hoặc đe doạ nó để bắt đầu," Sam hung dữ nói. "Nếu như nó không thả họ ra, tôi sẽ hạ nó xuống, cho dù tôi phải gặm nó." Anh chạy đến chỗ những con ngựa lùn và nhanh chóng quay lại với hai cái hộp đánh lửa và một cái rìu.
Họ nhanh chóng gom lá và cỏ khô lại, và gom thêm nhiều vỏ cây nữa; và họ gom một đống lớn các nhành cây gãy và các que củi bị bị chặt bổ ra. Rồi họ xếp các thứ này ở một phía thân cây, ở phía xa với các tù nhân. Ngay khi Sam vừa đánh lửa, nó lập tức nhen vào đám cỏ khô, một cơn gió làm bùng lên ngọn lửa và khói bốc lên. Những nhánh cây kêu lách tách. Những ngọn lửa nhỏ liếm lên lớp vỏ cây của cái cây cổ đại và làm nó cháy xém. Một cơn rùng mình chạy lan khắp cây liễu. Những chiếc lá có vẻ như rít lên phía trên đầu họ với một tiếng kêu đau đớn và giận dữ. Một tiếng la lớn vang ra từ chỗ Merry, và từ phía xa bên trong cái cây họ nghe thấy Pippin phát ra một tiếng kêu nghèn nghẹn.
"Dẹp nó đi! Dẹp nó đi!" Merry kêy lên. "Nó sẽ nghiền tôi làm đôi, nếu cậu không làm vậy. Nó nói thế!"
"Ai? Cái gì? Frodo la lên, chạy ào đến phía bên kia của cái cây.
"Dẹp nó đi! Dẹp nó đi!" Merry van nài. Những nhánh cây liễu bắt đầu lắc lư dữ dội. Có một tiếng động như thể tiếng gió vang lên và lan ra đến những cành cây của tất cả những cây chung quanh, giống như họ vừa ném một hòn đá xuống một dòng sông phẳng lặng trong thung lũng và làm gợn lên những cơn giận dữ chạy ào suốt cả Khu Rừng. Sam đá đống lửa nhỏ đi và dập tắt những đốm lửa. Nhưng Frodo, không có một ý định rõ ràng nào về lý do của việc mình làm hay ông đang hy vọng gì, ông cứ thế chạy dọc theo con đường và gào lớn "Cứu! Cứu! Cứu!" Có vẻ như ông khó mà nghe được giọng kêu inh tai nhức óc của mình: nó được thổi bay khỏi ông bởi những ngọn gió từ những cây liễu và chìm vào tiếng ồn ào của lá cây ngay khi nó vừa rời khỏi miệng ông. Ông cảm thấy tuyệt vọng: mất phương hướng và không còn lý trí.
Thình lình ông đổ ra. Có một tiếng trả lời, hoặc là ông nghĩ vậy; nhưng có vẻ như nó vọng đến từ phía sau ông, dọc xuống con đường xa hơn trở lại phía Khu Rừng. Ông quay lại và lắng nghe, và nhanh chóng thấy là không còn gì để nghi ngờ nữa: có ai đó đang hát, một giọng hát vui mừng sâu lắng đang cất lên đầy bất cẩn và hạnh phúc, nhưng lời hát thì chẳng có nghĩa gì cả:
Hey dol! merry dol! ring a dong dillo!
Ring a dong! hop along! fal lal the willow!
Tom Bom, jolly Tom, Tom Bombadillo
Nửa vui mừng và nửa sợ hãi về mối nguy hiểm mới này, cả Frodo và Sam đều im lặng. Thình lình một chuỗi tiếng nó vô nghĩa (hoặc họ cảm thấy thế) chấm dứt, giọng nói vọng lên lớn và rõ rồi bùng lên thành một bài hát:
Nào! Đến đây nào, niềm vui nhỏ, nỗi buồn đau! Đến nào cưng!
Gió nhẹ và những con sáo đá nhiều lông.
Cùng xuống dưới Đồi, sáng rực trong vầng dương,
Đợi bên ngưỡng cửa ánh sao lồng lộng,
Là tiểu thư nhỏ bé của tôi, con gái của Bà Sông
Mảnh mai như cành liễu, lành như mặt nước trong
Ông Tom Bombadil già mang đến những cành huệ nước
Và bùng lại niềm họng. Anh có nghe ông hát không?
Nào! Đến đây nào, niềm vui nhỏ, lời chối từ! Và niềm vui, ôi
Goldberry, Goldberry, cành liễu vui vẻ mọng quả, ôi
Hỡi ông Liễu già tội nghiệp, hãy lấy những cái rễ của người đi
Tom đang đói đây, và đêm sẽ đến sau ngày.
Tom sẽ lại mang theo những bông huệ nước về nhà.
Hey! Đến đây, nỗi buồn đau! Mi có thể nghe tiếng ta hát ca?
Frodo và Sam đứng như thể bị mê hoặc. Gió đã lặng. Những chiếc lá lại im lặng trở lại trên những cành cây cứng đơ. Có một tràng hát khác, và rồi thình lình, nhảy tưng tưng và múa dọc theo đường, xuất hiện trên đám cỏ sậy một cái mũ già mòn vẹt với một cái đỉnh cao và một cái lông chim màu xanh dài đính trên vành. Với một cái nhảy khác một người đàn ông hiện ra bên tầm nhìn, hoặc là có vẻ thế. Dù sao thì ông cũng rất lớn và nặng nề so với một hobbit, nhưng không đủ cao so với một Con Người Lớn, cho dù ông cũng tạo ra đủ tiếng động như thế, ông rảo tới với một đôi ủng vàng trên đôi chân dày, băng qua đám cỏ và lao đến như một con bò đang lao xuống uống nước. Ông mặc một cái áo khoác màu xanh và có một chòm râu dài màu nâu; đôi mắt ông màu xanh và sáng, khuôn mặt ông đỏ như một trái táo chín, nhưng đầy những nếp nhăn vì cười. Ở tay mình ông cầm một cái lá lớn như một cái khay đầu những bông huệ nước trắng.
"Giúp với!" Frodo và Sam la lên và lao về phía ông, tay dang ra.
"Whoa! Whoa! Bình tĩnh nào!" người đàn ông già kêu lên, giơ một tay lên, và họ dừng lại ngaym như thể vừa bị hoá đá. "Nào, các ông bạn nhỏ, các ông ở đây và sao lại kêu thét như bò rống thế? Chuyện gì ở dưới đấy? Các ông biết ta là ai không? Ta là Tom Bombadil. Nói với ta chuyện rắc rối của các anh! Tom lúc này đang vội. Đừng có nghiền nát mấy bông huệ của ta đấy!"
"Các bạn của tôi bị một cây liễu bắt giữ," Frodo la lên đứt hơi.
"Thầy Merry đang bị nghiền nát trong một kẽ cây!" Sam la lên.
"Cái gì?" Tom Bombadil la lên, nhảy dựng lên không khí. "Ông Liễu Già ấy à? Không tệ hơn thế chứ hả? Điều này có thể giải quyết được ngay thôi. Ta biết một giai điệu dành cho ông ta. Ông Liễu xám già ấy! Ta sẽ làm đông lạnh tuỷ ông ta ngay, nếu như ông ta không cư xử cho đúng mực. Ta sẽ hát cho ông ta bật gốc lên. Ta sẽ hát cho một cơn gió thổi bật lên và thổi tung lá và cành của ông ta đi. Ông Liễu Già!" Cẩn thận đặt những bông hoa huệ của mình xuống cỏ, ông chạy ào đến bên cây. Ở đấy ông thấy đôi chân của Mr vẫn còn thò ra - phần còn lại của cơ thể ông vẫn đang bị kéo chặt bên trong. Tom đặt miệng vào kẽ nứt và bắt đầu hát bằng một giọng thấp. Họ ko thể nghe thấy lời ông, nhưng cuối cùng thì Merry đứng dậy. Đôi chân của ông bắt đầu đá. Tom nhảy qua một bên và bẻ một cành cây đập mạnh vào bên cây liễu. "Thả họ ra ngay, Ông Liễu Già!" ông nói. "Ông đang nghĩ gì thế hả? Ông không nên thứ dậy chứ. Ăn đất đi! Đào sâu vào! Uống nước đi! Đi ngủ đi! Bombadil đang nói đấy!" Rồi ông tóm lấy chân Merry vào kéo ông ra khỏi cái kẽ nứt đang thình lình mở rộng ra.
Có tiếng kêu lách tách rồi một kẽ nứt khác mở rộng ra, và Pippin văng ra khỏi đó như thể ông bị đá ra. Rồi với một tiếng tách lớn, cả hai kẽ nứt đều đóng lại rất nhanh. Một cái rùng mình lan khắp thân cây từ đỉnh xuống gốc, rồi nó trở lại yên tĩnh hoàn toàn.
"Cám ơn!" các hobbit nói, lần lượt người này sau người kia.
Tom Bombadil phá lên cười. "Nào, các ông bạn nhỏ!" ông nói, cúi xuống để nhìn vào mặt họ. "Các ông sẽ đi về nhà với tôi! Bàn đã nặng trĩu sẵn kem vàng, tảng ong, bánh mì trắng và bơ. Goldberry đang đợi. Sẽ có đủ thời gian để đặt các câu hỏi sau bữa khuya. Các ông sẽ theo tôi càng nhanh càng tốt!" Nói xong ông nhặt các bông hoa huệ lên, rồi vẫy tay và nhảy múa dọc theo con đường về hướng đông, cho đến khi tiếng hát vang lên thật lớn và trở nên vô nghĩa.
Đầy ngạc nhiên và cũng quá nhẹ nhõm mà không nói được gì, các hobbit đi theo ông với tất cả sự nhanh nhẹn mà họ có. Nhưng thế vẫn không đủ nhanh. Tom nhanh chóng biến mất trước mặt họ, và tiếng hát của ông trở nên yếu và vẳng xa dần. Thình lình giọng của ông vọng ngược trở về phía họ với một tiếng chào lớn.
Nhảy lên nào, các bạn nhỏ của ta, tiến lên Withywindle!
Tom sẽ đi trước và thắp nến bây giờ
Mặt trời đã lặn về tây, các ông sẽ phải lần mò
Khi bóng đêm đã xuống, và cửa sẽ rộng mở
Ánh sáng ngoài khung cửa sổ đang lấp lánh ánh vàng
Đừng sợ đám cây sủi đen! Đừng để ý đám liễu già!
Đừng sợ rễ hay thân cây! Tom ngay trước đây mà.
Nào nào! Niềm vui nhỏ! Chúng ta đang đợi!
Sau đó thì các hobbit không còn nghe thấy gì nữa. Gần như ngay lúc đó mặt trời có vẻ như lặn tuột xuống đám cây phía sau họ. Họ nghĩ đến ánh sáng đang chiếu xiêu của bối chiều tối đang rọi xuống Sông Rượu Mạnh, và những cánh cửa sổ ở Bucklebury đang bắt đầu chiếu sáng bởi hàng trăm nguồn sáng. Bóng đen mờ mịt đang đổ xuống họ; thân cây và cành cây rũ xuống tối tăm đầy đe doạ trên đường. Sương trắng đang bắt đầu dâng lên quanh bề mặt dòng sông và rễ cây lúc lắc quanh đường biên của nó. Ở ngay khoảng đất dưới chân họ một làn hơi nước đen đang dân lền và trộn lẫn với bóng đen đang đổ xuống rất nhanh.
Lúc này đã bắt đầu khó mà đi theo con đường, và họ đã cảm thấy khá mệt. Chân họ có vẻ như đeo chì. Những âm thanh ngấm ngầm kỳ lạ bắt đầu vang lên dọc theo các bụi rậm và đám cỏ sậy ở hai phía họ; và nếu họ nhìn lên bầu trời xám xịt, thì họ có thể thấy những khuôn mặt xương xẩu kỳ lạ lờ mờ tối đen trên nền sáng đang liếc xuống họ từ bờ cao và lề rừng. Họ bắt đầu cảm thấy rằng toàn bộ nơi này là phi thực, và họ đang vấp vào một giấc mơ đáng sợ có thể tiếp diễn mãi mà không sao thức giấc được. Ngay khi họ vừa cảm thấy chân mình vừa dừng lại, họ thấy rằng mặt đất đang từ từ dâng lên. Nước đang bắt đầu thì thầm. Trong bóng đêm họ thấy một luồng bọt lờ mờ, nơi dòng sông chảy trên một cái thác ngắn. Rồi thình lình cây cối bỗng tận cùng và sương mù ở lại phía sau họ. Họ bước ra khỏi Rừng, và tìm thấy một vùng cỏ rộng đang trải ra trước mặt họ. Con sông, lúc này đã nhỏ lại và chảy nhanh, đang reo vui tuôn chảy xuống đón họ, ánh sao lấp lánh đây đó, khi chúng bắt đầu toả sáng trên bầu trời.
Cỏ dưới chân họ mịn và ngắn, như thể nó được gặt hoặc xén. Phần nhô ra của khu Rừng đã được cắt tỉa như một cái hàng rào. Con đường bây giờ đã bằng phẳng trước mặt họ, được chăm sóc kỹ lưỡng và viền bởi đá. Nó lượn lên đỉnh của một đồi cỏ, bây giờ đã ngã xám dưới bầu trời đêm đầy sao; và ở đấy, vẫn còn nằm cao phía trên họ ở đường dốc phía trên, họ nhìn thấy ánh sáng lấp lánh từ một ngôi nhà. Con đường lại dẫn xuống, rồi lên trở lại, dẫn lên một bên đồi đầy cỏ, hướng về ánh sáng. Thình lình một luồng sáng vàng toả ra từ cánh cửa đã mở sẵn. Ngôi nhà của Tom Bombadil trước mặt họ, lên, xuống, dưới ngọn đồi. Đằng sau nó là một bờ dốc của một vùng đất xám và trọc, và đằng sau nó là cái bóng tối của Cao Nguyên Gò đang đổ về hướng đông của màn đêm.
Họ, các hobbit và ngựa lùn, vội vã đi tới. Phân nửa sự sợ hãi và mệt mỏi đã rời khỏi họ. Câu hát Hey! Đến đây nào những niềm vui nhỏ! đang vang lên như chào đón họ.
Hey! Đến đây nào, niềm vui nhỏ! Đi lên nào, những niềm phấn khởi của ta!
Hobbit! Và tất cả ngựa lùn! Chúng ta đang đón chào bữa tiệc!
Bắt đầu cuộc vui! Hãy cùng hát lên nào!
Rồi một giọng nói khác rõ ràng vang lên, trẻ và cổ kính như Mùa Xuân, giống như bài hát của một con nước vui tươi đang đổ vào màn đêm từ một buổi sáng tươi trẻ trên các ngọn đồi, đổi xuống như một một tiếng bạc đón họ:
Hãy cất cao lời hát! Hãy cùng hát với nhau
Bài hát của mặt trời, của sương mờ, mưa gió, của mây mù và của trăng sao
Gió thổi trên các ngọn đồi, chuông reo bên rừng rậm
Cỏ sậy đang phủ bóng, hoa cúc nở trên làn sóng
Ông già Tom Bombadil và con gái của Dòng Sông!
Và với những lời hát đó các hobbit đứng lại trên ngưỡng cửa, và một luồng sáng vàng rực về phía họ.

Hết Chương 6 Khu Rừng Già. Mời bạn xem tiếp : Chương 7 Trong nhà của Tom Bombadil .