Bonaparte cần Roland ở Paris để giúp ông làm cuộc đảo chính ngày 18 Brumaire. Sau khi cuộc cách mạng hoàn thành, Bonaparte nhớ lại chuyện đã xảy ra trong phòng ăn ở Avignon. Ông quyết định truy diệt đến cùng những kẻ đồng hành cùng Jéhu. Ông giao cho Roland toàn quyền vụ này.

Chúng ta sẽ biết người phụ nữ trả thù và bốn chỉ huy bị rơi vào tay Roland trong trận chiến kinh hoàng ra sao và vì lý do gì họ lại nổi tiếng trong phần sau của cuốn sách này. Còn bây giờ hãy nói đến nhiệm vụ trước mắt Roland. Roland chiến thắng trở về Paris. Nhiệm vụ giờ đây của anh ta không phải đi bắt Cadoudal, người ta biết điều này bất khả thi, mà là hợp tác với ông ta vì nền Cộng hoà.

Roland lại ra đi. Đến Nantes, anh báo tin về. Đi tiếp đường La Roche-Bemard, tại đây, anh báo tin về lần nữa rồi đến làng Muzillac, thủ phủ của Morbihan, cách Vannes 22 km về phía đông, Cadoudal đang ở đó.

Chúng ta hãy thử vào làng trước Roland, lại gần túp lều thứ tư bên phải lối vào, hãy dán mắt qua khe cửa và nhìn thật kỹ.

Trước mặt chúng ta là một người đàn ông mặc quần áo giống như một phú nông ở Morbihan chỉ có điều, nó gắn thêm một dải màu vàng rộng bằng ngón tay thêu hình vòng, nhiều khuy trên áo và chóp mũ. Quần áo làm bằng vải ga màu xám cổ xanh.

Trên ghế có một thanh đòn kiếm, trên bàn có hai khẩu súng.

Cạnh lò sưởi, những khẩu pháo hai, ba nòng hắt ánh lửa đỏ rực.

Ông ta đang ngồi trước cái bàn có hai khẩu súng. Một ngọn đèn soi sáng khuôn mặt và mớ giấy tờ ông đang chăm chú đọc.

Đó là một khuôn mặt của người trạc ba mươi, nét mặt lộ rõ sự thẳng thắn tươi vui, mái tóc vàng bao lấy khuôn mặt, đôi mắt xanh mở to hoạt bát khi ông ta cười, đôi hàm răng trắng muốt lộ ra đều tăm tắp.

Người đàn ông này, giống như Du Guesclin, có cái đầu to và tròn. Chính vì vậy cái. tên tướng đầu tròn nổi tiếng hơn là cái tên Georges Cadoudal.

Georges là con trai của một chủ cối xay hạt Kerléano. Vừa tốt nghiệp xuất sắc ở trường Vannes thì những lời hiệu triệu khởi nghĩa vang khắp miền Vendée. Cadoudal hưởng ứng lời kêu gọi, tập hợp bạn bè, vượt qua sông Loire, lần đầu gia nhập đội quân của Stofflet.

Stofflet trước đây làm nghề canh gác vùng cấm săn của ngài Maulevrier và là người rất có định kiến. Ông ta không thích dân quý tộc lại càng ghét tư sản nên trước khi nhận Cadoudal, ông ta muốn phải mắt thấy tai nghe Cadoudal thể hiện.

Ngay hôm sau, Cadoudal vào cuộc. Khi nhìn ông bắn quân Xanh không nao núng, không trượt mục tiêu, Stofflet nói với ông BonChamps cạnh mình:

- Nếu không viên đạn nào mang cái đầu tròn này di thì cái đầu này sẽ tiến xa cho mà xem.

Thế là từ lúc đó biệt hiệu đầu tròn gắn với ông. Georges chiến đấu ở Vendée rồi đến tận cuộc tháo chạy ở Savenay, khi mà một nửa quân sĩ còn trên chiến trận, số còn lại đổ gục như ngả rạ.

Sau ba năm chiến đấu phi thường, nổi tiếng gan dạ, ông trở lại Morbihan. Về đến quê hương, Cadoudal tự xây dựng đội quân của mình. Trở thành tướng quân được quân sĩ yêu mến, tuân lệnh, trung thành. Ông đã chứng minh cho lời tiên đoán của Stofflet, ông kế tiếp các tướng La Roche-Jacquelein, Elbée, BonChamps, Lescure, Charette và ngay cả Stofflet. Ông chiến thắng vinh quang hơn họ, mạnh hơn họ vì ông gần như là người duy nhất còn chống lại chính phủ của ngài Bonaparte, người mới trở thành Tổng tài được hai tháng và đang sẵn sàng đi Marengo.

Cách đây ba ngày, Cadoudal được tin tướng Brune, người thắng trận ở Alkmaar và Castricum, người cứu nước Hà Lan được thăng chức tướng quân. Tổng chỉ huy trưởng quân đội Cộng hoà miền Tây đã về đến Nantes và bằng mọi giá phải hạ ông, và quân Bảo hoàng của ông.

Về phần mình, bằng mọi giá ông cũng phải chứng tỏ mình không sợ hãi và sự gan dạ sẽ là vũ khí cuối cùng sử dụng để chống lại tướng Brune.

Trong lúc đang mải nghĩ xem phản ứng quân Cộng hoà sẽ như thế nào thì ông ngẩng đầu lên: hình như có tiếng ngựa phi nước đại đến. Kỵ sĩ là quân nhà vì anh ta dễ dàng đi qua các trạm gác mọc san sát từ La Roche-Bemard đến Muzillac. Viên kỵ sĩ dừng chân trước lều nơi Georges chờ trước lối vào.

- A! Branche-d Or - Cadoudal hỏi - Cậu từ đâu về thế?

- Từ Nantes, thưa tướng quân.

- Có tin gì không?

- Một sĩ quan tuỳ tùng của tướng Bonaparte đi với tướng Brune được giao nhiệm vụ đặc biệt gặp ngài.

- Gặp tôi?

- Vâng.

- Cậu biết tên anh ta chứ?

Roland de Montrevel.

- Cậu đã thấy anh ta chứ?

- Rõ như tôi thấy ngài vậy.

- Đó là người thế nào.

- Một chàng trai trẻ đẹp khoảng hai sáu hoặc hai bảy tuổi.

- Khi nào anh ta đến?

- Chắc sau tôi một hai tiếng.

- Cậu đã ra lệnh cho lính gác rút lui chưa?

- Rồi, anh ta sẽ đi lại dễ dàng.

- Quân Cộng hoà đang ở đâu?

- Ở La Roche-Bemard.

- Có bao nhiêu?

- Khoảng gần một nghìn.

Đúng lúc đó lại có tiếng vó ngựa vang lên.

- Ồ- Branche-d Or nói - Đã là anh ta ư? Không thể thế được!

- Không đâu, hình như người này đến từ phía Vannes.

Kỵ sĩ thứ hai bước vào như người thứ nhất, Cadoudal nhận ra anh ta.

- Coeur- de-Roi đó ư?

- Vâng, thưa tướng quân.

- Cậu từ đâu đến vậy?

- Từ Vannes nơi tướng quân phái tôi đến để canh chừng quân Xanh.

- Thế à họ sao rồi?

- Họ đang sắp chết đói. Để thu nhiều quân lương hơn, tướng Harty định đêm nay cướp kho Grand-Champ. Đích thân hắn sẽ chỉ huy, đội quân này chỉ có một trăm lính.

- Cậu có mệt không?

- Không bao giờ, thưa tướng quân.

- Còn ngựa của cậu?

- Nó sẽ mệt nhanh nhưng cũng phải bốn dặm nữa, chỉ cần hai tiếng nghỉ ngơi.

- Cho hai tiếng nghỉ và gấp đôi khẩu phần cỏ.

- Sẽ như vậy, thưa tướng quân.

- Trong hai tiếng nữa, anh sẽ xuất phát, hãy truyền lệnh của ta phái người đi cứu Grand-Champ ngay trong ngày.

Cadoudal ngừng lại để nghe ngóng.

- Lần này chắc là hắn. Ta nghe tiếng ngựa từ phía La Roche-Bemard.

- Là anh ta đấy.

- Anh ta là ai?- Coeur-de-Roi hỏi.

- Một người mà tướng quân đang đợi.

- Thôi các bạn, hãy để tôi một mình - Cadoudal nói - Cậu, Coeur-de-Roi, đến Grand-Champ càng nhanh càng tốt. còn cậu Branche-d Or, tập hợp ba mươi người ra sân cùng tôi để sẵn sàng báo tin đến mọi nơi. Nhắc người chuẩn bị đồ ăn tươm tất cho hai người.

- Ngài đi dâu, tướng quân?

- Không, tôi đón một người, nhưng anh ta sắp đến rồi. Nhanh lên đi đi, đừng để anh ta nhìn thấy anh.

Cadoudal vừa bước qua bậc cửa thì kỵ sĩ đã đi vào sân, dừng ngựa và đưa mắt nhìn quanh lưỡng lự.

- Ông ta ở đây, thưa ngài - Georges nói.

- Ngài muốn nói đến ai vậy? - Kỵ sĩ hỏi.

- Người ngài cần tìm.

- Sao ngài đoán là tôi đang tìm một ai đó?

- Chuyện ấy dễ thấy thôi.

- Thế tôi tìm ai?

Georges Cadoudal:

- Không khó đoán đâu.

- Thế sao? - Người đàn ông trẻ ngạc nhiên.

Anh ta nhảy xuống ngựa loay hoay từn chỗ buộc dây cương.

- Cứ quàng dây lên cổ nó - Cadoudal nói - Lúc nào cần, ngài sẽ có nó, đừng lo. Ở Bretagne, không mất cái gì đâu vì ngài đang đứng trên đất của hoàng gia - Rồi chỉ tay vào phía cửa, anh ta nói tiếp - Cho phép tôi có vinh dự đón ngài trong tệ xá thanh đạm này, thưa ngài Roland de Montrevel. Đêm nay, chúng tôi chỉ có điện này để đón ngài thôi.

Khi chủ nhà gọi mình là Roland, vị khách không thể giấu nổi sự ngạc nhiên dù đã rất cố gắng tự chủ. Qua Georges, qua ngọn lửa đèn vừa châm, qua những gì quanh phòng, anh ta cố công vô ích đoán xem làm sao Georges đã được biết chuyện này.

Tuy nhiên, Roland cũng không tò mò quá, anh ngồi xuống ghế mà Cadoudal vừa chỉ.

- Đây là tổng hành dinh của các vị sao? - Roland hỏi.

- Đúng thế, thưa ngài.

- Tôi thấy nó có vẻ được canh gác thật đặc biệt - Roland nói và nhìn quanh.

- Ngài nói thế vì dọc dường từ La Roche-Bemard đến đây, ngài không gặp một ai chứ gì?

- Không một con mèo.

- Điều đó không có nghĩa là tuyến đường không có trạm gác - Georges vừa nói vừa cười.

- Thật lòng vẫn có lũ chim cú canh gác và hình như chúng bay từ cây này sang cây khác để dõi theo bước tôi.

- Đúng đấy! - Cadoudal đáp - Đó là những thành luỹ của chúng tôi, những thành luỹ rất tinh mắt vì chúng hơn hẳn con người có thể nhìn thấy ngay cả trong đêm.

- Nếu tôi không cẩn thận hỏi đường trước ở La Roche-Bemard, có lẽ tôi chẳng gặp được ai để chỉ lối cho tôi đến đây.

- Bất cứ nơi nào, ngài chỉ cần cất tiếng hỏi to: "Georges Cadoudal ở đâu?" thì sẽ có một giọng nói cất lên: "Thị trấn Muzillac, ngôi nhà thứ tư bên phải". Ngài không gặp một ai nhưng thưa đại tá, đã có hơn một nghìn năm trăm người biết ngài là Roland de Montrevel, sĩ quan tuỳ tùng của ngài Tổng tài thứ nhất.

- Nhưng nếu họ biết tôi là sĩ quan tuỳ tùng của ngài Tổng tài, làm sao hơn một ngàn năm trăm người ấy để tôi đi qua?

- Vì họ được lệnh không chỉ để ngài đi qua mà còn giúp đỡ ngài khi cần.

- Vậy là ngài đã biết tôi sẽ đến?

- Không những vậy, tôi còn biết vì sao ngài đến nữa.

- Vậy thì không cần tôi phải nói ra nữa.

- Có chứ, bởi lẽ điều ngài nói làm tôi rất thích nghe.

- Ngài Tổng tài Bonaparte muốn ngài ký hoà ước, nhưng là hoà bình toàn vẹn không phải nửa vời. Ngài Tổng tài đã ký với Đức cha Bemier, với Autichamp, Châtlllon và Suzannet rồi. Ngài Tổng tài thấy ái ngại cho ngài khi chỉ còn một mình ngài. Trước nay, ngài Tổng tài vẫn coi ngài là đối thủ Bảo hoàng gan dạ và bướng bỉnh. Chính vì thế, ngài Tổng tài phái tôi trực tiếp đến thương lượng. Điều kiện hoà bình của ngài là gì?

- Ồ! Rất đơn giản thôi - Cadoudal cười và nói - Chỉ cần Tổng tài nhường ngai vàng cho đức vua Louis XVIII, chịu làm nguyên soái trung tướng, chỉ huy quân đội, tôi sẽ giải giáp và trở thành lính đầu tiên cho ông ấy.

Roland nhún vai.

- Ngài biết điều đó là không thể. Ngài Tổng tài đã từ chối lời đề nghị này trước đây rồi. Thế thì tôi buộc phải tiếp chiến thôi.

- Bao giờ?

- Đêm nay. Ngài đến đây để dự cảnh này còn gì.

- Nhưng ngài biết rằng tướng Autichamp, Châtillon, Suzannete Và Đức cha Bemier cũng đã giải giáp rồi chứ?

- Họ là người miền Vendée, nhân danh Vendée, họ có thể làm gì mà họ muốn. Còn tôi là người Bretagne và là quân Bảo hoàng nhân danh người Bretagne và phe Bảo hoàng, tôi có thể làm bất cứ điều gì tôi muốn.

- Nhưng cuộc chiến này sẽ kết thúc bằng việc ngài hành hạ xứ sở của mình, phải không tướng quân.

- Đây là một cuộc tử vì dạo, tôi đã kêu gọi người Cơ đốc và người của hoàng gia.

- Tướng Brune đang ở Nantes, với hơn tám ngàn tù binh Pháp do Anh vừa trả về...

- Đó là may mắn của các vị đâu phải của chúng tôi, thưa đại tá. Quân Xanh đã dạy chúng tôi đừng bắt tù nhân. Còn về số lượng chúng tôi không có thói quen sợ đông, đó chỉ là chi tiết mà thôi.

- Nhưng chắc ngài cũng biết rằng nếu tướng Brune có tám nghìn tù binh cộng với hai mươi ngàn lính từ tướng Hédouvllle mà chưa đủ ngài Tổng tài sẽ điều thêm một trăm nghìn binh lính nếu cần để san phẳng các vị.

- Chúng tôi rất biết ơn về sự đánh giá cao mà các vị dành cho - Cadoudal nói - chúng tôi sẽ cố gắng chứng tỏ mình xứng đáng chiến đấu với các ngài.

- Họ sẽ thiêu rụi các thành phố của ngài.

- Chúng tôi sẽ rút về lều.

- Họ cũng sẽ đốt các làng mạc.

- Vậy thì chúng tôi sẽ sống trong rừng.

- Ngài hãy suy nghĩ kỹ, thưa tướng quân.

- Hãy cho tôi hân hạnh được tiếp ngài hai mươi tư tiếng và ngài sẽ biết suy nghĩ của tôi.

- Nếu tôi chấp thuận?

- Nghĩa là ngài đã tử tế với tôi đó, đại tá. Chỉ có điều mong ngài đừng đòi quá những gì tôi có thể phục vụ ngài: đó là một mái rơm che đầu, một con ngựa và một giấy thông hành cho phép ngài ra đi.

- Tôi đồng ý.

- Hãy hứa đừng làm gì trái lệnh tôi đưa ra, đừng can thiệp vào những quyết định bất ngờ của tôi.

- Tôi rất tò mò muốn biết ngài làm điều đó như thế nào. Tôi hứa với ngài, tướng quân ạ.

- Trong con mắt của ngài, điều gì vừa diễn ra vậy? - Cadoudal hỏi nhấn.

- Điều gì ư, tôi từ bỏ vai trò diễn viên để rút xuống làm khán giả. Tôi muốn mình có thể nói với ngài Tổng tài rằng tôi đã thấy.

Cadoudal cười.

- Được rồi, ngài sẽ thấy.

Đúng lúc này, hai nông dân khiêng bàn ăn đến. Từ đó toả khói các món súp cải, thịt thỏ, một bình rượu chát mới lấy ở thùng, sóng sánh tràn giữa hai cái ly. Trên bàn bày hai bộ đồ ăn chứng tỏ có chủ ý mời khách.

- Ngài thấy chưa, ngài Montrevel - Cadoudal nói - Người của tôi muốn tôi hân hạnh dùng bữa cùng ngài đấy.

- Họ thật sáng suốt - Roland trả lời - Vì tôi đang đói mềm đây. Nếu ngài không mời, có lẽ tôi phải buộc ngài mời tôi mất.

Viên đại tá trẻ vui vẻ ngồi đối diện với vị tướng phe Bảo hoàng.

- Xin lỗi vì bữa ăn đạm bạc - Cadoudal nói - Tôi không có sơn hào hải vị như các tướng quân của ngài, thêm nữa chúng tôi còn đang đói khát do các ngài cắt nguồn sống của chúng tôi bằng việc treo cổ những nhân viên thu ngân đáng thương. Tôi có thể tranh cãi với ngài về chuyện nạy song tôi biết ngài không dùng mánh khoé cũng như không nói dối. Mọi việc đều diễn ra một cách trung thực, tôi không có gì phải phàn nàn. Thêm nữa, tôi còn phải cảm ơn ngài về khoản tiền các ngài gửi đến.

- Một trong những điều kiện mà tiểu thư Fargas đưa ra để giao cho các anh em là một khoản tiền gửi đích danh cho ngài.

- Ngài Tổng tài và tôi đã ký kết và chúng tôi giữ lời, có vậy thôi.

Candoudal khẽ nghiêng mình, ông ta thấy việc đó diễn ra hết sức tự nhiên. Rồi ông ta quay sang hai người Bretagne vừa khiêng bàn vào.

- Các anh cho chúng tôi ăn món gì kèm với những thứ này, Brisebleu?

- Thịt gà quay, thưa tướng quân.

- Thực đơn cho bữa tối đấy, đại tá Montrevel.

- Thế là cả bữa tiệc rồi. Tôi chỉ e một điều...

- Gì vậy?

- Đồ ăn thì không sao nhưng khi uống...

- À ngài không thích rượn chát chứ gì - Cadoudal nói - Nhưng thật tiếc chuyện này khó đấy. Tôi phải thú thực là chúng tôi chỉ có rượn chát và nước lã thôi.

- Không phải chuyện đó mà là chúng ta uống vì điều gì vậy?

- À ra vậy - Cadoudal vẫn nhã nhặn nói - Chúng ta uống vì bà mẹ chung của chúng ta. Nước Pháp! Chúng ta phục vụ nó vì chưng tư tưởng khác nhau nhưng tôi hy vọng là cùng một tình yêu như nhau.

- Vì nước Pháp. - Cadoudal nói và nâng ly lên.

- Vì nước Pháp. - Roland đáp rồi chạm ly rượn của Georges và cả hai hả hê ngồi xuống ăn món súp rau cải dù người già nhất trong số họ mới trạc ba mươi tuổi.