Cảnh thứ nhất: Biệt thự họ Thôi
BÀ LỚN - (ra) Hồi sớm sư cụ sai người sang nói cậu Trương mệt nặng. Tôi đã cho người đi mời thầy lang. Một mặt sai côn Hồng sang xem thầy lang dùng thuốc gì, bệnh tật ra sao và mạch lạc thế nào? Về đây nói cho tôi biết (vào).
CON HỒNG - (ra) Bà lớn sai tôi sang thăm cậu Trương. Thưa bà, bà chỉ biết cậu mệt nặng, có rõ đâu đêm qua phải một chuyện ức như thế, không khéo thì đến bỏ mạng chứ chẳng chơi! (vào).
OANH OANH - (ra) Cậu Trương mệt nặng, tôi viết một bức thư, nhưng cứ nói là đơn thuốc, sai con Hồng đem sang, may ra chữa được bệnh chăng? (gọi)
CON HỒNG - (lại ra) Dạ! Thưa cô, con đây!
OANH OANH - Cậu Trương yếu nặng! Ta có cái đơn thuốc hay lắm, em đem sang hộ ta!
CON HỒNG - Cô lại còn … Nhưng thôi! Bà cũng vừa sai con sang. Cô đưa con đem sang nhân thể!
OANH OANH - Ta đợi mày trả lời đó! (Vào. Con Hồng cũng vào)

Cảnh thứ hai: Viện sách
CẬU TRƯƠNG - (ra) Hôm qua trong vườn hoa, tôi tức ngất người đi được. Bây giờ chứng bệnh cũ lại đâu đóng đấy! Thôi! Chuyến này chết mất thôi! Bà lớn bảo sư cụ mời thầy lang đến thăm tôi. Nhưng chứng bệnh của tôi, thầy lang nào mà chữa được! Trừ tiểu thư có đơn thuốc nào hay, hoạ là chữa được bệnh tôi.
CON HỒNG - (ra) một mình: Cô em đã trêu cho người ta ốm liểng xiểng, bây giờ lại còn sai tôi, bảo đưa đơn thuốc nợ, thuốc tội gì sang. Tôi sang thì sang chỉ làm cho cậu ta ốm thêm thì có.
Bệnh đâu có bệnh lạ đời! …
Thuốc nào là thuốc chữa người tương tư.
Chỉ tại cô: bút hoa tay thảo bức tờ mây, để cho ai đèn sách biếng nhác, đêm ngày mê tơi!
Đến bây giờ bệnh lấp, sầu vùi,
Thở than với bóng! Nói cười với ma!
Cám ơn cô: giết nhau tại tối hôm qua!
Chỉ mày, chỉ mặt, nói xa, nói gần!
Nào những khi tiếng đàn cô lắng khúc đông lân;
Kề hiên cô đợi nguyệt, theo vần cô hoạ thơ!
Vậy mà đêm qua còn vờ vĩnh: Anh Trương! Tôi với anh là tình nghĩa anh em, sao lại sinh lòng kia khác!
Làm anh chàng tức chết ngất ngơ!
Rồi hôm nay lại: Hồng ơi! Ta có cái đơn thuốc hay lắm, em đem sang cho cậu ấy.
Không đi thì lại mắng xơ cả đầu!
Chiếc thân tôi như sợi chỉ khâu,
Nhọc mình vẫn phải theo hầu trôn kim!
Từ giờ đi, thôi mặc cô nhắn hỏi thăm tìm,
Còn tôi, tôi đứng, tôi xem ngoài vành!
Mịt mờ nước thẳm non xanh!
Nào đâu núi nghĩa, sông tình là đâu!
(Chào cậu Trương, hỏi)
Tội nghiệp cho cậu quá. Hôm nay bệnh thế nào?
CẬU TRƯƠNG - Thật là giết tôi! Tôi mà chết đi, chị Hồng, trước mặt vua Diêm La, thế nào cũng lôi thôi có chị!
CON HỒNG - Gầm trời này có ai ốm tương tư mà lại khổ sở đến như cậu. Cô ơi cô! Cô có biết cho đâu!
Rừng văn, bể học thiết gì!
Gốc hoa, bóng liễu, đi về chiêm bao!
Thực ra nào có chuyện chi nào?
(Rơm kia rậm bụng, ôm vào mà chơi!)
Mê sao mê mãi mê hoài!
Thật từ những lúc: hải đường mới chiềng một, vài bông hoa!
Tại làm sao mà cậu ốm đến như thế?
CẬU TRƯƠNG - Có chị đây, thực tôi không dám nói dối: Cái này chỉ tại tiểu thư! Hôm qua về thư phòng, một cơn tức là một lần chết! Tôi cứu người ta, người ta lại hại tôi! Cổ ngữ có nói: "Con gái giống sinh tình, đàn ông đồ phụ bạc!" Bây giờ thì trái lại thế!
CON HỒNG - Cái đó thì việc gì đến cô em!
Cậu tự mình mang tội dâm tà,
Thịt mòn, xương róc, chắc ma nó sờ!
Giống học trò sao chẳng biết dơ:
Tương tư cóc rác lại tương tư một mình!
Hôn nhân đã chẳng có thành!
Công danh thôi cũng lanh quanh hết đời!
Bà sai em sang xem cậu uống thuốc nào? Đây lại là một cái đơn thuốc hay lắm thế nào ấy, đưa sang cho cậu!
CẬU TRƯƠNG - Đâu?
CON HỒNG - (đưa thư) Đây!
CẬU TRƯƠNG - (mở thư đọc, đứng dậy cười) Sung sướng cho tôi quá! một bài thơ! (vái) Nếu tôi biết trước là cô có thư sang, đáng lẽ phải quỳ xuống mà tiếp mới phải! Chị Hồng ơi! Bệnh tật trong người tôi, tự nhiên thấy khỏi cả rồi!
CON HỒNG - Cậu lại lôi thôi! Khéo không lại hiểu lầm đấy!
CẬU TRƯƠNG - Nào ai hiểu lầm bao giờ! Hôm trước cũng không phải tôi hiểu lầm. Được hay mất chẳng qua là lẽ ngẫu nhiên ở đời.
CON HỒNG - Em chả tin, cậu đọc em nghe nào!
CẬU TRƯƠNG - Chị muốn nghe thơ hay, phải thành tâm khép áo đứng lại gần đây! (Xốc mũ, xốc đai, hai tay cầm bức thư, đọc)
Việc thường chi bận dạ vò tơ!
Mòn mỏi thông minh nỗi đợi chờ!
Tự thiếp giữ gìn là lẽ phải.
Để chàng tai vạ có ai ngờ!
Mối manh tìm lối nhờ thơ mới,
Ân đức mong đền chấp lễ xưa!
Nhắn khách Cao đường ai đó tá?
Đêm nay thì thực có mây mưa!
Chị Hồng! Thơ này lại khác với hôm trước nhiều lắm!
CON HỒNG - (cúi đầu ngẫm nghĩ) À phải! Em biết rồi! Cô ơi cô! Đơn thuốc của cô thế thì hay thật!
Có người thục nữ xinh xinh,
Thảo đơn thuốc gửi cho tình lang coi:
Canh khuya quang quẻ khung trời.
Ngạt ngào hoa quế ngát mùi hương xông …
Thang tìm phải đất tường đông,
Uống vào mát ruột, mát lòng người ta!
Hơn hay cầm đến tận nhà,
Xin chàng quân tử nhận mà xét cho!
Nhưng này thôi! Cậu chớ giở trò!
Làm chi những vẻ điên rồ khó coi?
Tin xuân mong đợi hôm mai,
Được thư nói nói, cười cười hoang mang!
Ấy là một mảnh thư suông!
Gặp con người ngọc, cậu lại cuống cuồng đến đâu!
Nhưng cô em rất mực cơ cầu,
Nghĩ sâu chẳng tưởng, ơn sâu chẳng cần!
Một mình cậu chốn phòng văn,
Gối cây đàn nguyệt! Đắp lần chăn chiên!
Dù cô sang, cô ngủ sao yên,
Rét run đến nẩy người lên còn gì!
Đêm qua canh vắng, vườn khuya,
Một vườn trăng sáng, bốn bề hoa tươi …
Phải duyên ra, chuyện đã xong rồi!
Đâu phiền tờ hẹn, thơ mời hôm nay?
Thiệt tình em bảo cậu hay:
Chăn loan, đệm thuý, em đây sẵn sàng!
Nằm vào ấm thịt, êm xương!
Muốn thuê thì các bạc vàng, em cho thuê!
Thôi liệu mà cổi áo sẵn đi!
Từ rày nguyệt nọ, hoa kia mặc tình!
Phúc nhà ta thật lớn tày đình!
Chẳng nói giấu gì cậu: Cô em ấy à? Cậu bảo người như thế nào nào?
Mày xanh phai nhạt non xuân!
Mắt trong, trong gấp mấy lần sóng thu!
Lưng mềm, tơ liễu đương mùa!
Nước da trắng nõn, sữa vừa mới đông!
Đẹp là mặt! Tốt là lòng!
Tính xem nhã nhặn, người trông thuận hoà!
Không cần thuốc bóp, dầu xoa.
Kể tài cứu khổ chẳng khác Phật Bà Quan Âm!
Tuy vậy, em vẫn không dám tin là cô em lại sang!
Em đương nghĩ ngấm, nghĩ ngầm:
Cậu nên xét lại, hoặc giả lại lầm cũng nên!
CẬU TRƯƠNG - Chị Hồng! Hôm trước khác, hôm nay khác chứ!
CON HỒNG - Không! thưa cậu!
Chuyện hôm xưa hãy gác một bên!
Chuyện bây giờ ta hãy nói nguyên bây giờ!
Em không chắc hôm nay cô em đã chịu sang!
Nửa đêm cô đã chắc sang chưa! …
CẬU TRƯƠNG - Chị Hồng! Tôi xin dặn chị: Sang hay không sang, chị hãy mặc chỗ đó! Chỉ xin thế nào chị cũng lưu tâm cho!
CON HỒNG :
… Tôi có lưu tâm cho cậu bao giờ, trời ơi!
Cậu về biện lễ hẳn hoi,
Ngọc, vàng, gấm, vóc, cho tôi đủ dùng!
Rồi đêm nay bà khoá chặt cửa phòng,
Tha hồ tôi giúp cậu được thỏa lòng nguyệt hoa!
Thưa cậu, em cũng xin dặn cậu: Xin thế nào cậu cũng lưu tâm lấy là hơn! Còn sang hay không sang, em cũng mặc chỗ đó.
Sang, không sang, tự ý cô mà
Thuận hay không thuận, cũng là tự cậu đấy thôi!