Xưa có một anh thợ may, dáng người nhanh nhẹn, tính tình dễ
thương. Anh đi tập nghề, đến cánh rừng kia vì không biết đường
nên bị lạc. Tối đến, giữa chốn hoang vu lạnh lẽo ấy, anh chỉ còn
cách cố tìm ra một chỗ trú thân. Nằm trên đám rêu mềm mà ngủ
thì quả có khoái, nhưng lại sợ thú dữ. Sau cùng anh quyết định leo
lên cây. Anh chọn một cây sến thật cao, leo lên tận ngọn. Gió thổi
ào ào trên ngọn cây như muốn cuốn anh đi.
Anh run rẩy ngồi trong bóng tối thế khoảng vài giờ. Chợt anh
nhìn thấy ánh đèn ở cách đấy không xa lắm. Anh nghĩ bụng: "Chắc
có nhà, đến nhất định tối hơn ở trên mấy cái cành này". Anh cẩn
thận tụt xuống đi lại phía ánh đèn. Anh đến một ngôi nhà nhỏ,
ghép toàn lau sậy. Anh mạnh dạn gõ cửa. Cửa mở, anh thấy dưới
ánh đèn một ông già dáng người nhỏ bé, tóc hoa râm, mặc cái áo
chắp hàng trăm mụn vải màu sắc sặc sỡ. Ông cụ cất giọng khàn
khàn hỏi:
- Anh là ai, đến có việc g´?
Anh đáp:
- Tôi chỉ là một người thợ may nghèo, gặp tối giữa rừng, xin cho
trú nhờ đêm nay.
Ông cụ xẵng giọng quát:
- Bước ngay đi chỗ khác mà xin trọ, ta không muốn dây với
những đứa cầu bơ cầu bất.
Nói xong ông cụ định quay vào. Nhưng anh thợ may đã kịp túm
lấy áo của cụ, van nài rất tha thiết. Ông cụ vốn không phải người ác
như đã cố tình làm ra mặt, cũng mủi lòng và đồng ý cho anh vào.
Cụ lại cho anh ăn và dọn cho anh một cái ổ rơm tươm tất ở góc nhà.
Anh thợ mệt quá chẳng cần đợi ai ru, đánh một giấc thẳng cho
đến sáng. Giá như không có tiếng huyên náo đánh thức anh thì
chưa chắc anh đã dậy. Tiếng kêu, tiếng trống inh ỏi từ bên ngoài lọt
qua vách mỏng vào nhà. Không biết sao anh thợ may lúc ấy lại bạo
thế. Anh nhảy phắt dậy, mặc vội quần áo rồi xông ra. Anh thấy
ngay gần nhà có con bò rừng đen đang đánh nhau dữ dội với một
con hươu đẹp. Hai con vật quần nhau rung chuyển cả mặt đất;
tiếng rống, tiếng kêu rền trời. Đánh đã lâu mà không phân biệt
được thắng bại. Sau cùng hươu húc rõ mạnh vào bụng đối thủ. Bò
rống lên khủng khiếp, rồi quì xuống. Hươu bồi thêm mấy sừng nữa,
bò chết hẳn.
Anh thợ may thấy hai con vật đánh nhau, lạ lắm. Anh còn
đang đứng đờ ra đấy, thì hươu đã xông thẳng vào chỗ anh. Nó
không để anh kịp chạy, xốc anh lên cặp sừng lớn. Anh chưa kịp
nghĩ gì, nó đã lao vun vút qua cây, qua đá, qua thung lũng, qua bãi,
qua rừng. Anh chỉ còn biết cố nắm lấy cặp sừng cho vững, phó mặc
số phận và thấy mình như bay bổng. Sau cùng hươu dừng lại trước
một vách đá, đoạn hất anh xuống.
Anh thợ may, phần chết nhiều hơn phần sống, lúc lâu sau mới
tỉnh. Đợi anh nghỉ một lúc, con hươu từ nãy vẫn đứng bên mới lấy
sừng húc mạnh vào một cái cửa trong vách đá. Cửa bật tung. Lửa
từ trong hắt ra, tiếp đấy hơi nước nghi ngút che lấp cả hươu. Anh
không biết làm thế nào, hướng về đâu để thoát được cảnh địa ngục
mà trở về trần gian. Anh còn đang hoang mang, bỗng nghe trong
vách có tiếng gọi:
- Vào đây, đừng sợ, không hại người đâu!
Anh còn run thật, nhưng như có sức mạnh vô hình thúc giục,
anh đẩy cổng sắt bước vào. Bên trong có gian phòng rất lớn. Trần,
vách, nền nhà hết thảy đều lát đá vuông vắn, nhẵn thín, phiến nào
cũng khắc một dấu hiệu rất kỳ lạ. Anh kinh ngạc lắm, ngắm mãi.
Anh vừa định bước vào thì nghe thấy tiếng gọi lần thứ hai:
- Hãy lại chỗ phiến đá ở giữa phòng, có vận may rất lớn đang
chờ ngươi.
Anh thêm mạnh dạn, làm theo lời dặn. Phiến đá dưới chân anh
bắt đầu chuyển động rồi từ từ tụt sâu xuống. Lúc nó đứng lại, anh
thợ may thấy mình đang ở trong một gian phòng khác, cũng rộng
như gian trên. Nhưng ở đây càng có nhiều thứ kỳ lạ hơn. Tường đục
nhiều lỗ, trong xếp những bình pha lê trong suốt đựng rượu màu
hoặc chứa một thứ khói xanh biêng biếc. Trên nền nhà, kê hai cái
hòm thủy tinh đối mặt nhau khiến anh càng tò mò. Anh lại xem
một cái, thấy trong là mô hình một tòa nhà rất đẹp, kiểu lâu đài,
quanh đủ hết nhà phụ, nhà kho, chuồng gia súc và nhiều thứ khác
nữa. Mọi vật đều bé nhỏ, xinh xắn, làm rất công phu, phải là bàn
tay tài nghệ chính xác cao độ mới tạo nên được.
Anh còn đang mải xem vật báu không chán mắt thì lại có tiếng
gọi, anh quay lại xem hòm thứ hai. Anh kinh ngạc biết bao khi thấy
trong ấy là một người con gái đẹp tuyệt vời. Nàng nằm im như ngủ,
suối tóc tơ vàng tựa như một cái áo khoác cực kỳ quí giá quấn
quanh người. Đôi mắt nhắm nhưng sắc mặt vẫn hồng và hơi thở
nhịp nhàng vẫn nhẹ rung một dải băng, chứng tỏ nàng còn sống.
Anh còn đang ngắm người đẹp, trống ngực rộn ràng bỗng thấy cặp
mắt nàng hé mở. Người con gái đã thấy anh, cô gái giật mình mừng
lắm. Cô kêu lên:
- Trời, ta sắp thoát rồi! Hãy mau giúp em ra khỏi cái ngục này.
Chỉ cần chàng tháo chốt quan tài là em ra được.
Anh bình tĩnh làm theo lời dặn. Nắp quan tài được nạy lên,
người đẹp đi ra góc phòng lấy một tấm áo choàng khoác lên người.
Đoạn nàng ngồi xuống một phiến đá, gọi chàng lại, hôn môi chàng
rất âu yếm và bảo:
"Ân nhân ơi, em đợi chàng từ lâu rồi. Lòng trời đức độ đã khiến
chàng đến đây cứu em. Chàng là người chồng mà trời định sẵn cho
em. Chàng là người yêu của em, là chủ mọi của cải trên đời này.
Chàng sẽ sống vô cùng êm ấm và hạnh phúc. Chàng hãy ngồi nghe
em kể chuyện. Em vốn là con một hầu tước rất giàu. Bố mẹ em đã
chết từ khi em còn nhỏ tuổi. Lúc trăng trối bố mẹ em có giao em lại
cho người anh lớn nuôi dạy. Hai anh em ăn ở hòa thuận, từ ý nghĩ
đến sở thích đều giống nhau, nên cả hai đã nhất quyết không lập
gia đình riêng để sống bên nhau đến trọn đời. Trong nhà không
mấy khi ngơi khách. Xóm giềng bè bạn đến luôn và ai cũng được hai
anh em ân cần quý mến. Bỗng một tối kia, có người khách lạ phi
ngựa đến lâu đài. Hắn nói là không thể đến kịp trạm sau được nữa,
xin cho ngủ nhờ. Hai anh em bằng lòng, đãi hắn rất hậu. Tối, ba
người vừa ăn vừa trò chuyện, hắn kể chuyện rất tài. Anh em thích
quá mới nói hắn ở thêm vài hôm nữa. Hắn từ chối lấy lệ rồi nhận
lời. Mãi khuya mới ăn xong, người lạ được đưa về phòng. Còn em
lúc ấy đã quá mệt nên cũng về buồng riêng ngủ.
"Em vừa chợp mắt bỗng lại tỉnh, nghe vẳng có tiếng nhạc du
dương, quyến rũ. Em không hiểu được tiếng nhạc từ đâu đến nên
định gọi con hầu ở phòng bên. Nhưng lạ thay có trái núi đè lên ngực
em, họng em cũng như bị bóp nghẹt, muốn kêu mà không thốt ra
được tiếng nào. Trong khi ấy, dưới ánh đèn khuya em thấy rõ gã lạ
mặt bước vào, mặc dầu hai lần cửa vẫn khóa. Gã hóa phép ra tiếng
nhạc nọ để đánh thức em, rồi gã chui qua lỗ khóa vào, gã muốn tỏ
tình cùng em. Thấy quá ghê tởm phép yêu ấy của gã, em không
thèm đáp. Gã đứng lúc lâu, có muốn đợi tình hình thay đổi lợi hơn.
Nhưng em vẫn im lặng. Gã nổi giận dọa sẽ trả thù. Gã bảo gã có
cách trị sự kiêu kỳ của em, xong gã bỏ ra ngoài. Suốt đêm lo quá,
mãi đến gần sáng mới chợp mắt. Sáng dậy, em định chạy sang
phòng anh em để kể các chuyện, nhưng không thấy anh đâu nữa.
Người hầu cho biết anh em đã cưỡi ngựa đi săn cùng người lạ mặt
từ tờ mờ sáng.
"Em cảm thấy ngay là có tai họa, vội thay xiêm áo, sai thắng
ngựa thật nhanh, rồi đem một người hầu theo, thúc cho ngựa phi
nước đại vào rừng. Giữa đường, người hầu bị ngã ngựa què một
chân, nên không thể theo em được nữa. Mình em phóng ngựa đi
tiếp và mấy phút sau thì thấy gã kia, tay cầm sợi thừng buộc cổ một
con hươu đẹp, đi lại. Rõ ràng lúc ấy mắt hươu mở to đương ngấn lệ.
Gã không trả lời em mà chỉ cười rộ lên. Em giận quá, rút khẩu súng
ngắn bên người ngắm con quỷ ấy bắn một phát. Nhưng đạn chạm
ngực nó rồi lại bật lại, trúng ngực em. Em ngã nhào xuống, thấy gã
lẩm bẩm câu gì đo rồi em ngất đi.
"Lúc tỉnh lại em thấy mình đang nằm trong cỗ quan tài thủy
tinh ở một cái hầm. Thằng yêu đạo kia xuất hiện lần nữa, nó bảo nó
đã biến anh em thành một con hươu. Tòa lâu đài của em với cả cơ
nghiệp đã bị nó hóa phép thu nhỏ lại, giam vào một hòm thủy tinh
khác, gia nhân cũng bị nó biến ra khói hết, nhốt trong các bình.
Nếu em chiều lòng nó, nó sẽ giải phép cho ngay, không khó. Nó chỉ
cần mở nắp bình và nắp hòm là các vật lại nguyên hình ngay.
Nhưng cũng như khi trước, em không thèm đáp. Nó bỏ đi, để em
nằm lại ở trong ngục này trong giấc ngủ triền miên. Nhưng lúc hồn
phách mơ màng, cũng có khi em thấy một chàng trai đến cứu mình.
Hình ảnh ấy an ủi em nhiều, và hôm nay lúc em hé mắt thấy anh,
tức là giấc mơ kia đã thành sự thật. Chàng hãy giúp em thực hiện
nốt phần tiếp của giấc mơ kia. Trước tiên chúng ta hãy khuân cái
hòm thủy tinh có lâu đài trên phiến đá lớn này".
Hai người khiêng hòm lên phiên đá. Nó từ từ chuyển, đưa họ
vượt miệng hầm lên tầng trên, từ đấy có lối ra ngoài rất dễ. Ra
ngoài rồi, người con gái mở nắp hòm và thật kỳ lạ: lâu đài, nhà cửa,
sân vườn cứ to dần ra rất nhanh, chẳng mấy chốc bằng thật. Họ lại
quay xuống hầm dưới khuân nốt các bình lên. Người con gái tháo
nắp bình, khói bay biến thành người sống, gia nhân của họ lại đông
đủ như trước. Cỏ cây lại hớn hở khi thấy cô đã trừ được yêu đạo,
người anh bị hóa thành hươu cũng trở lại hình người và từ trong
rừng đi ra, sung sướng với hạnh phúc của em gái.
Ngày hôm ấy, đám cưới được tổ chức như lời cô đã hứa. Cô lấy
anh thợ may.
Câu chuyện kể về sự may mắn tình cờ của anh chàng thợ săn,
qua đó nói lên sự khao khát tự do, hạnh phúc của những con người
bình dị.